Kryteria przyznawania świadczeń

Treść

1. Informacje ogólne dla klienta

Prawo do świadczeń z pomocy społecznej przysługuje osobom posiadającym obywatelstwo polskie, mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w sytuacjach określonych zgodnie z art. 5 pkt 2 lit. a i b oraz pkt 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom, na zasadach określonych w ustawie, w szczególności z powodu:

• ubóstwa;
• sieroctwa;
• bezdomności;
• bezrobocia;
• niepełnosprawności;
• długotrwałej lub ciężkiej choroby;
• przemocy w rodzinie;
• potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;
• potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
• bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;
• trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust.1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
• trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
• alkoholizmu lub narkomanii;
• zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
• klęski żywiołowej lub ekologicznej.

2. Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej

Przysługuje:

• osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 701 zł, zwanej „kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej”;
• osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 528 zł, zwanej „kryterium dochodowym na osobę w rodzinie”;
• rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanych „kryterium dochodowym rodziny”

– przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powyższych powodów lub innej okoliczności uzasadniającej udzielenie pomocy społecznej.

Kryteria dochodowe podlegają weryfikacji co 3 lata z uwzględnieniem wyniku badań progu interwencji socjalnej.

Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

• miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
• składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
• kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Do dochodu nie wlicza się:

• jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego;
• zasiłku celowego;
• pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty;
• wartości świadczenia w naturze;
• świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych;
• świadczenia pieniężnego, o którym mowa w ustawie z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych, i pomocy pieniężnej, o której mowa w art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji i okresu powojennego, w art. 7a ust. 2 ustawy z dnia 2 września 1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach md uranu i batalionach budowlanych, w art. 5a ust. 2 ustawy z dnia 31 maja 1996 r. o osobach deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, w art. 10a ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych oraz w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych;
• dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego;
• świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz dodatku wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
• świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka;
• świadczenia pieniężnego przyznawanego na podstawie art. 9 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski;
• nagrody specjalnej Prezesa Rady Ministrów przyznawanej na podstawie art. 31a ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów.
  Na potrzeby ustalenia prawa do świadczenia pieniężnego oraz opłaty wnoszonej przez osoby, o których mowa w art. 61 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, w dochodzie osoby lub rodziny nie uwzględnia się świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

W przypadku stwierdzonych przez pracownika socjalnego rażących dysproporcji między udokumentowaną wysokością dochodu a rzeczywistą sytuacją majątkową osoby lub rodziny, można odmówić przyznania świadczeń z pomocy społecznej.

3. Obowiązki osób i rodzin ubiegających się o pomoc społeczną

Osoby lub rodziny, korzystające z pomocy społecznej, zobowiązane są do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej.

Odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną oraz podjęcia lub przerwanie szkolenia, stażu, przygotowania zawodowego, wykonywania prac interwencyjnych, robót publicznych, prac społecznie użytecznych, udziału w działaniach w zakresie integracji społecznej realizowanych w ramach Programu Aktywizacja i Integracja, a także nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego przez osobę uzależnioną mogą stanowić podstawę do ograniczenia wysokości lub rozmiaru świadczenia, , odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń z pomocy społecznej. Również w przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem bądź marnotrawienia własnych zasobów finansowych może nastąpić ograniczenie świadczeń, odmowa ich przyznania albo przyznanie pomocy w formie świadczenia niepieniężnego.

Osoby i rodziny, korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są obowiązane niezwłocznie poinformować o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczeń. Świadome wprowadzenie w błąd pracownika socjalnego może spowodować zmianę decyzji na niekorzyść strony oraz naliczenie nienależnie pobranych świadczeń. Świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi, niezależnie od dochodu rodziny.

4. Tryb udzielania świadczenia z pomocy społecznej

Składa się z następujących etapów:

1)       Zgłoszenie wniosku o udzielenie pomocy:

• osobiste, pisemne lub telefoniczne zgłoszenie osoby ubiegającej się o pomoc do pracownika socjalnego;
• zgłoszenie może dokonać przedstawiciel ustawowy lub inna osoba za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego;
• pomoc społeczna może być udzielana z urzędu.

2)       Przeprowadzenie wywiadu środowiskowego i sporządzenie planu pomocy:

• rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza się w miejscu zamieszkania osób i rodzin ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej w celu ustalenia ich sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej, mieszkaniowej, zawodowej i zdrowotnej;
• na podstawie przeprowadzonego wywiadu środowiskowego pracownik socjalny dokonuje oceny sytuacji danej osoby lub rodziny i formułuje wnioski stanowiące podstawę planowania pomocy;
• plan pomocy obejmuje rodzaj i zakres przyznanych świadczeń pieniężnych i niepieniężnych oraz działań w formie pracy socjalnej.

3)       Zatwierdzenie planu pomocy przez Kierownika GOPS.

4) Sporządzenie decyzji administracyjnej i wydanie jej osobie, z którą przeprowadzono wywiad środowiskowy (za wyłączeniem świadczeń pomocy społecznej udzielanych bez decyzji administracyjnej).

5)       Realizacja przyznanych świadczeń.

5. Złożenie wniosku

Postępowanie w sprawie świadczeń pomocy społecznej wszczynane jest na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.

6. Wywiad środowiskowy

Podstawą udzielenia pomocy jest wywiad środowiskowy przeprowadzony z osobą lub rodziną w miejscu zamieszkania lub pobytu. Niewyrażenie zgody na przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego lub jego aktualizację przez osoby lub rodziny ubiegające się lub korzystającej ze świadczeń z pomocy społecznej, stanowi podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.

Celem wywiadu środowiskowego jest ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej, majątkowej, zawodowej, zdrowotnej oraz mieszkaniowej osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są zobowiązane do współdziałania w rozwiązaniu ich trudnej sytuacji życiowej.

Pracownik socjalny jest zobowiązany poinformować osobę zainteresowaną lub rodzinę ubiegającą się o świadczenie, że udzielenie informacji niezgodnych ze stanem faktycznym lub niezgłoszenie o zmianie sytuacji osobistej lub majątkowej stanowi przesłankę do dochodzenia przez ośrodek pomocy społecznej zwrotu niezależnie pobranych świadczeń.

Pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy w ciągu 14 dni roboczych od dnia powzięcia wiadomości o konieczności jego przeprowadzenia, a w sprawach pilnych w terminie 2 dni. Strona występująca o pomoc powinna zgromadzić dokumenty stanowiące podstawę ustalenia jej danych personalnych, stanu zdrowia, sytuacji rodzinnej i materialnej.

W wyniku przeprowadzenia wywiadu środowiskowego pracownik socjalny wspólnie z osobą zainteresowaną ustala wstępny plan działań i pomocy (w indywidualnych przypadkach sporządzenie kontraktu socjalnego) w zakresie:

• niezbędnych działań, do których zobowiązuje się osoba lub rodzina, mających na celu przezwyciężenie trudnej sytuacji, w której się znalazła;
• proponowanych przez pracownika socjalnego świadczeń na rzecz osoby zainteresowanej lub rodziny.

Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej. W przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy sporządza się aktualizację wywiadu nie rzadziej niż co 6 miesięcy, mimo braku zmiany danych.

7. Kontrakt socjalny

Jest to pisemna umowa zawarta z osobą ubiegającą się o pomoc, określająca uprawnienia i zobowiązania stron umowy (osoby zwracającej się o pomoc, pracownika socjalnego oraz kierownika ośrodka).

Zawarcie kontraktu socjalnego ma na celu określenie sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby lub rodziny znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania zasobów środowiska lokalnego.

Kontrakt socjalny zawiera opis sytuacji życiowej osoby lub rodziny oraz opis działań koniecznych do podjęcia przez nią, a także formę, zakres i czas udzielanej przez Ośrodek pomocy. W kontrakcie odnotowuje się również wszystkie uwagi, dotyczące realizacji kontraktu.

8. Wymagane dokumenty

Osoby i rodziny ubiegające się o pomoc z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ciężkowicach są zobowiązane do udokumentowania swojej sytuacji materialno-bytowej, co wiąże się z koniecznością dostarczenia odpowiednich dokumentów. Szczegółowych informacji w każdym indywidualnym przypadku udziela pracownik socjalny w trakcie zgłaszania się o pomoc lub w trakcie przeprowadzania wywiadu środowiskowego. W przypadku niemożności dostarczenia danego dokumentu przez klienta, pracownik socjalny ma prawo i obowiązek podjąć działania w celu uzyskania informacji w niezbędnym zakresie.

Sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby lub rodziny ustala się na podstawie następujących dokumentów:

• podanie o przyznanie świadczenia,
• dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość – do wglądu,
• zaświadczenie lub oświadczenie o wysokości dochodu z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku, złożone pod rygorem odpowiedzialności za fałszywe zeznania,
• aktualny nakaz podatkowy / zaświadczenie o hektarach przeliczeniowych,
• dowód opłaty składki KRUS za ostatni kwartał,
• oświadczenie o uzyskaniu (lub braku) jednorazowego dochodu w ciągu ostatnich 12 miesięcy/ wysokości uzyskanego jednorazowo dochodu należnego za dany okres,
• oświadczenie o stanie majątkowym,
• kopia: orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albo orzeczenia o zaliczeniu do I lub II grupy inwalidów lub orzeczenia o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych  (oryginał do wglądu).

9. Wydanie decyzji administracyjnej

Świadczenia z pomocy społecznej przyznawane są w formie decyzji administracyjnej. Wszystkie decyzje o przyznaniu pomocy, a także o odmowie przyznania pomocy, wydawane są w formie pisemnej.

10. Odwołania od decyzji GOPS

Stronom przysługuje prawo odwołania od decyzji GOPS w ciągu 14 dni od daty jej otrzymania. Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ciężkowicach. Odwołania należy kierować do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Kielcach.

11. Termin załatwienia sprawy

Bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu jednego miesiąca od dnia wszczęcia postępowania, a w sprawie szczególnie skomplikowanej nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania.

12. Realizacja świadczeń

Realizacja świadczeń pieniężnych odbywa się w terminach określonych w decyzji administracyjnej w formie przekazów pocztowych, przelewów na konto osobiste lub wypłacanych w kasie Urzędu Gminy.

13. Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. 2020 poz. 1876 ze zm.);
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2020 poz. 53 z późn. zm.);
• Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 sierpnia 2016 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (t.j. Dz.U. 2017 poz. 1788);
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 lipca 2018 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (t.j. Dz.U. 2018 poz. 1358);
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. 2020 poz. 256 z późn. zm.).